Projectgegevens
Opdrachtgever:
Gemeente Tytsjerksteradiel
Architect:
NVT
Aannemer:
Van den Adel
Installateur:
Bouma Installatietechniek
Regenwatersysteem:
GEP Watermanagement
Gemeentehuis Tytsjerksteradiel;
Duurzaam Decentraal Watermanagement
Regenwater infiltreren, bergen en gebruiken binnen de perceelgrens is het streven van de overheid en de Nederlandse gemeenten. De Gemeente Tytsjerksteradiel nam hierin een voortrekkersrol o.a. door het gemeentehuis uit te rusten met een uitgebalanceerd decentraal watersysteem. Het geldt inmiddels als praktijkvoorbeeld van modern duurzaam watermanagement. Regenwater infiltreren, gebruiken, bergen en vertraagd afvoeren als praktische oplossing.
Het regenwatersysteem in Tytsjerksteradiel is uniek in Nederland, het decentraal watersysteem bestaat hier namelijk uit drie fasen; regenwater gebruiken, regenwater infiltreren en regenwater bufferen. In de eerste fase wordt er 30.000 liter regenwater opgeslagen in 2 betonnen regenwaterputten van elk 15.000 liter. Dit gefilterde regenwater wordt gebruikt voor de toiletspoeling val alle wc’s en urinoirs in het gemeentehuis.
Ook besparen met regenwater?
Regenwatergebruik
“Iedereen denkt bij regenwatergebruik dat het gaat om water te besparen. Maar dat is niet geheel de essentie”, zegt Fred Prins van GEP. Dit bedrijf ontwikkelt regenwatersystemen voor gebruik, retentie en infiltratie. “Het doel van regenwatergebruik is veel breder” gaat Prins verder. Het traditionele plaatje van de waterkringloop verloopt al eeuwen op dezelfde wijze.
Regen en neerslag valt op het land: een deel stroomt weg naar de rivieren, een een deel wordt opgenomen door de vegetatie en de bodem. Door de toenemende bebouwing en bestrating van de percelen is dat scenario sterk veranderd. Weinig regenwater infiltreert nog in de bodem en een extreem grote hoeveelheid water stroomt weg via ons rioolstelsel.
Als het hard regent komen we daardoor steeds vaker in de problemen. Lokale wateroverlast na een regenbui zijn inmiddels schering en inslag. “De laatste tien jaar zien we regelmatig regenbuien met extreem grote pieken, extreem veel regenwater in een korte tijd. De klimaatverandering wordt ook in dat opzicht steeds meer merkbaar. Dat probleem het hoofdbieden is het ware doel van regenwatergebruik”, zegt Prins. “Kijken we naar de huidige regenbuien, dan zien we een grillig patroon.
De bedoeling van onze watersystemen is, deze pieken in de neerslag op te vangen en het water een tijdlang te bufferen op het perceel waar het valt. Zo wordt de extreme piekbelasting op ons afvoerstelsel afgevlakt tot een te beheersbaar peil.” Het idee achter dit systeem is dus in eerste instantie om overstromingen en wateroverlast te voorkomen. Dat gebeurt bij een regenwatersysteem aan het begin van de buis, niet aan het einde zoals we dat van oudsher gewend zijn.
Omdat de eerste fase van het regenwatersysteem in Tytsjerksteradiel een regenwatertank is die dagelijks wordt gebruikt voor toiletspoeling betekent dat deze voor een bui in principe nooit volledig gevuld is. Er is immers veelvuldig toiletgebruik op een dag. Het lege deel van de regenwatertank fungeert bij aanvang van de regenbui dus als buffer. Tot het moment dat de regenwatertank 100% gevuld is zal er geen lozing van regenwater plaatsvinden.
Mis niets en meld je aan op de nieuwsbrief
Regenwater infiltreren
Zodra de regenwatertanks vol raken, stromen ze over in een ondergrondse infiltratievoorziening. Regenwater infiltreren wordt dan het motto. Regenwater infiltreren gebeurt in dit geval met kunststof infiltratiekratten. Deze infiltratievoorziening vormt de tweede fase van het watermanagementsysteem. Deze voorziening bestaat uit een langgerekte string infiltratieboxen, waar het overtollige regenwater tijdelijk gebufferd wordt en waar regenwater langzaam in de bodem infiltreert.
Qua vorm is er bewust gekozen voor een langgerekte string boxen, om de verhouding tussen buffervolume en infiltratie-oppervlak te maximaliseren. De infiltratiesnelheid is daardoor het grootst. Regenwater infiltreren gaat met die vorm een stuk sneller. Daarnaast is de vorm gebaseerd op de afmetingen van de groenzone van het terrein rond het gemeentehuis waarin de infiltratievoorziening is geplaatst. In theorie kan de infiltratievoorziening na langdurige regen ook volledig gevuld zijn. Regenwater infiltreren als oplossing is dan niet meer mogelijk zodat het watersysteem in deze fase voorziet in een derde functie, retentie van regenwater.
Deze retentiebuffer bestaat uit een buffervolume van 10.000 liter. Vanwege de geringe bouwkosten is er gekozen voor een gecombineerde regenwaterput waar het onderste deel gebruikt wordt voor regenwatergebruik en het bovenste deel het retentiebuffer vormt. In de retentiebuffer wordt het regenwater tijdelijk vastgehouden en met een vast klein debiet gravitair afgevoerd. Dit uitgebalanceerde watermanagementsysteem heeft een aantal voordelen;
Voordelen voor de bewoner c.q. gebruiker van het gebouw
De voordelen voor de bewoner van het gebouw spreken voor zich. In Nederland verbruikt de gemiddelde inwoner ongeveer 135 liter drinkwater per persoon per dag. Voor het overgrote deel wordt dit gebruikt voor toepassingen , waar eigenlijk helemaal geen dure drinkwaterkwaliteit noodzakelijk is. Feitelijk verbruiken we meer dan 50% drinkwater voor onnodige toepassingen zoals wasmachine, toiletspoeling en tuin.
Drinkwater is kostbaar. In plaats van drinkwater zouden we voor die 50% ook gefilterd regenwater kunnen gebruiken. Vaak is dat zelfs beter, omdat regenwater minder kalk bevat en er dus minder wasmiddelen noodzakelijk zijn (naast een extra besparing, vormt dat minder belasting van het milieu). Bovendien behoren kalkaanslag in de wasmachine en urineaanslag in het toilet voorgoed tot de voltooid verleden tijd. In dit geval betreft het gebouw een gemeentehuis. Daar is geen sprake van douches, bad of wasmachines. Het waterverbruik wordt hoofdzakelijk gebruikt voor toiletspoeling, de verwachte besparing is meer dan 80% op de waterrekening.
Voordelen voor de omgeving en onze maatschappij
Dankzij de infiltratievoorziening in het watersysteem wordt het grondwater aangevuld met regenwater. Regenwater infiltreren gaat verdroging van ons landschap tegen. Ons rioolstelsel wordt als gevolg van het regenwatergebruik en de infiltratie enorm ontlast. De hoeveelheid geloosd regenwater is aanmerkelijk gereduceerd en de onberekenbare pieken van de neerslag worden vervolgens volledig afgevlakt tot een calculeerbaar debiet dankzij het retentie- en buffersysteem.
Riooloverstorten en wateroverlast met grote economische schades worden met een dergelijk decentraal watersysteem voorkomen. Bij dit specifieke project wordt het rioolstelsel zelfs volledig ontlast omdat de vertraagde afvoer naar het oppervlaktewater afgevoerd wordt en niet naar het riool.
Het regenwatersysteem in de praktijk
“Bij nieuwbouw is een regenwatersysteem niet zo gecompliceerd, bestaande bouw is lastiger” zegt Bernard Postma, directeur van Bouma Installatietechniek die het systeem geïnstalleerd heeft. In het gemeentehuis van Tytsjerksteradiel was er sprake van bestaande bouw waar de gemeente bewust gekozen heeft voor een veilige en betrouwbare werking. Daarom zijn zowel de put als het pompsysteem kant-en-klaar gefabriceerd, dus snel en makkelijk en snel te installeren met een minimale foutkans.
De regenwatertanks zijn elk 15.000 liter en voorzien van een filter met automatische filterreinigers. De dubbele pomp met besturing is in de kelder geplaatst. Het unieke van dit systeem is de besturing; die schakelt automatisch over op drinkwater zodra de put leeg raakt zonder de put te moeten bijvullen. Indien het daarna weer gaat regenen schakelt het systeem automatisch weer over op regenwater. Vanwege de veiligheid heeft de gemeente gekozen voor een systeem met KIWA-certificaat.
Onderhoud en service
“Het ontwerp en de levering is door de fabrikant goed begeleid waarna wij de montage uitgevoerd hebben. Maar de nazorg en service zijn ook een zeer belangrijk punt voor ons“ zegt Taede Algra, verantwoordelijk voor de afdeling service en onderhoud bij Bouma Installatiebedrijf. De automatische filterreiniger vermindert de frequentie van de onderhoudswerkzaamheden tot een jaarlijkse controle. Om een snelle service te kunnen bieden bij storingen hebben we een speciale training gevolgd bij de fabrikant. Al onze servicemonteurs zijn daardoor in staat om foutanalyses uit te voeren en een eventuele storing te verhelpen. Als installateur zien we regenwatersystemen als een welkome uitbreiding van onze productportfolio, het is extra werk en past goed in onze bedrijfsfilosofie van Duurzame installatietechniek, bovendien blijkt regenwater infiltreren in de praktijk ook erg goed te gaan, aldus Algra.
Klantenservice van 8.30h tot 17.00h
We staan je graag te woord bij vragen over onze producten, watersystemen of oplossingen.
Marktleider met 25 jaar ervaring
Wij adviseren, leveren, monteren en onderhouden watersystemen voor particulieren, groothandel en overheden.
Grote voorraad = snelle verzending
Dankzij de grote voorraden die GEP aan houdt, kunnen we snel leveren.
Neem contact op met GEP
Heeft u behoefte aan informatie, advies of een systeem op maat? Berekening van het volume van de regenwaterput, of de capaciteitsberekening van uw regenwaterpomp? Een berekening volgens Breeam? Neem dan contact met onze adviseurs op en u ontvangt van ons een offerte voor uw specifieke watersysteem.
